Ceza kanununu bilmemek mazeret sayılır mı?

Türk Ceza Kanunu, sakınamayacağı bir hata nedeniyle kanunu bilmediği için meşru sanarak bir suç işleyen kimsenin sorumlu olmayacağını hüküm altına almıştır (md. 30/4).

Trafikten Men Cezası İle Sonuçlanabilen Trafik İhlalleri Nelerdir?

• Araçların muayene süresini geçirmek
  
• Zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırmamak
  
• Araç üzerinde yapılan teknik değişikliği 30 gün içinde tescil yapan kuruluşa bildirmemek
  
• Tescilli araçları satın veya devir alarak, 1 ay içerisinde kendi adlarına tescil belgesi almamak,
  
• Servis freni, lastikleri, dış ışık donanımından yakını ve uzağı gösteren ışıklar ile park, fren ve dönüş ışıkları noksan, bozuk veya teknik şartlara aykırı olan araçları kullanmak
  
• Diğer eksiklik ve bozuklukları bulunan araçlarla, görüşü engelleyecek veya bir kaza halinde içindekiler için tehlikeli olabilecek süs, aksesuar, eşya ve çıkıntıları olan araçları kullanmak, karayolunu kullananlar için tehlike yaratacak şekilde olan veya görüşü engelleyecek ve çevredekileri rahatsız edecek derecede duman veya gürültü çıkaran araçları kullanmak
  
• Araçlarda, bulundurulması mecburi olan (çalışma yerini ve şeklini, kapasite ile diğer niteliklerini belirleyen plaka, ışık, renk, şekil, sembol ve yazı gibi) ayırım işaretlerini bulundurmamak
  
• Taşıma sınırı üstünde yük almak veya taşıma sınırı aşılsın veya aşılmasın dingil ağırlıklarını aşacak şekilde yükleme yapmak
  
• Tehlikeli ve zararlı maddeleri gerekli izin ve tedbirleri almadan taşımak
  
• Ağırlık ve boyutları bakımından taşınması özel izne bağlı olan eşyayı izin almadan yüklemek, taşımak ve taşıttırmak
  
• Tescil edilen araçları trafik belgesi ve tescil plakası almadan karayoluna çıkarmak
  
• Kamyon, çekici ve otobüslerde takoğraf, taksi otomobillerinde ise taksimetre bulundurmamak, kullanmamak veya kullanılır şekilde bulundurmamak
  
• Resmi olmayan araçların tescil plakalarının devlet malı araçlarına ait plaka renginde olması
  
• Tescilsiz olup, karayolunda geçici olarak kullanılacak araçları, geçici trafik belgesi ve geçici tescil plakaları almadan trafiğe çıkarmak, bu belge ve plakaları başka araçta veya süresi bittiği halde kullanmak
  
• Araçları motorlu araç tescil ve trafik belgesinde gösterilen maksadın dışında kullanmak ve sürülmesine izin vermek

Suçu işlemeyip sadece yardım eden nasıl ceza alır?

Kanunumuz suçun işleneceği hususunda yol gösteren, fiilin işlenmesinde kullanılan araçları sağlayan, suçun işlenmesinden önce veya işlenmesi sırasında yardımda bulunarak icrasını kolaylaştıran veya suç işleme kararını kuvvetlendiren kimsenin, asıl failin alacağı cezanın yarısını alacağını hüküm altına almıştır (md. 39).

Bir kişiyi öldürmek için silah alan, mağdurun geçeceği yerde pusu kurup bekleyen kimse

Bir kimsenin teşebbüsten ötürü cezalandırılabilmesi için yapmış olduğu hareketlerin o suçun işlenmesine yönelik direkt hareketler olması gerekir. Bu nedenledir ki, silah almak, pusuya yatmak gibi hareketler öldürme suçunun hazırlık hareketleridir ve kişi bu aşamada yakalandığında öldürme suçuna teşebbüsten dolayı cezalandırılamaz.

Konuşma kaydetmek suç mudur?

Aleni konuşmaları kaydetmek suç değildir. Buna karşılık kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaları, taraflardan herhangi birinin rızası olmaksızın bir aletle dinlemek veya bunları bir ses alma cihazı ile kaydetmek iki aydan altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılmaktadır.

Telefon dinlemek suç mudur?

Telefon dinleme Ceza Muhakemesi Kanunu 135. madde gereğince ancak hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde cumhuriyet savcısının kararıyla şüpheli veya sanık hakkında uygulanabilecek bir tedbirdir.

Bu madde dışında, kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğinin ihlali kanunumuz tarafından suç olarak belirlenmiştir. Haberleşme içeriğinin hukuka aykırı olarak ifşası durumunda ise faile verilecek ceza artırılacaktır. Aynı şekilde kendisiyle yapılan haberleşmelerin içeriğini diğer tarafın rızası olmaksızın alenen ifşa eden kimseye de altı aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası verilecektir. Haberleşme içeriğinin basın ve yayın yolu ile yayımlanması halinde ise ceza yarı oranında artırılacaktır (md. 132).

Dedektiflik Suç mu?

Kanunun polise bile vermediği yetkilerin kolluk kuvveti olmayan bir kişi tarafından kullanılması mümkün değildir. Diğer taraftan aleni olmayan özel yaşama ilişkin ses, görüntü kaydı da suç teşkil eder.

Haksız arama nedir?

Hukuken şartları gerçekleşmemesine rağmen bir kimsenin üstünün veya eşyasının aranması durumunda, aramayı yapan kamu görevlisi cezalandırılacaktır (md. 120).

Dilekçe hakkını kullanmayı engelleyene ne olur?

Kişinin belli bir hakkı kullanmak için yetkili kamu makamlarına verdiği dilekçenin hukuki bir neden olmaksızın kabul edilmemesi suçtur (md. 121).

Çalınan malın değeri az olsa bile ceza gerekir mi?

Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, hâkime tamamen ceza vermekten vazgeçme hakkı da tanınmıştır.

Kızdığı için küfreden de ceza alır mı?

Kasten yaralamaya tepki olarak hakerete ceza verilmez. (md. 129/2).
Hakaret suçunun karşılıklı olarak işlenmesi halinde, olayın mahiyetine göre, taraflardan her ikisi veya biri hakkında verilecek ceza indirilebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir (md. 129/3).

Hakaret ve sövmenin cezası nedir?

Bir kimsenin yüzüne karşı onur, şeref ve saygınlığını rencide edecek somut fiil ve olgular isnat eden veya yakıştırmalarda bulunan veya söven kişi üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır (md. 125).

Hâkim, kanunda yazılı nedenler dışında cezayı takdiren indirebilir mi?

Evet. Kanunumuz, hâkimin faili yararına cezayı hafifletecek takdiri nedenlerin varlığı halinde cezasının altıda birine kadarını indirebileceğini öngörmüştür (md. 62)

Cezalar ertelenebilir mi?

Kanunumuz sadece hapis cezasının ertelenmesine olanak tanımıştır. Adli para cezaları ertelenemez, bunların ödenmesi gerekir

Hafif suçlarda hapis yerine seçenek yaptırım var mıdır?

Kanunumuz bir suçun cezasının 1 yıl ve daha az hapis cezasını gerektirmesi durumunda, hapis cezası yerine 1. adli para cezası veya 2. mağdurun zararının tazmini, 3. bir meslek veya sanatı öğrenme, 4. belirli yerlere gitmekten yasaklanma, 5. ehliyet veya ruhsatın geri alınması, 6. belli bir meslek ve sanatı yapmaktan yasaklanma, 7. gönüllü olarak kamuya yararlı bir işte çalıştırma yaptırımlarından birine hükmedilebilmesine olanak tanımıştır

Faille Mağdur Anlaşırsa, Fail Ceza Almaktan Kurtulabilir Mi?

Kanundaki suçların büyük çoğunluğu doğrudan savcılığın suç haberi almasıyla beraber başlattığı soruşturma ve yeterli delillerin bulunması sonucunda açtığı kamu davası ile takip edilir. Bu suçlarda, suçtan zarar gören, ben şikâyetçi değilim dese bile, bunun önemi yoktur, fail yargılanır ve ceza alabilir.

Ancak bazı suçların soruşturma ve kovuşturması suçtan zarar görenin şikâyetine bırakılmıştır. Bu tip suçlarda suçtan zarar gören şikâyet etmez veya şikâyetini geri alırsa, fail yargılanıp cezalandırılamaz.

Müsadere ne demektir?

Kasıtlı bir suçun işlenmesinde kullanılan veya suçun işlenmesine tahsis edilen ya da suçtan meydana gelen eşya ile suçun işlenmesi ile elde edilen veya suçun konusunu oluşturan ya da suçun işlenmesi için sağlanan maddi menfaatler ile bunların değerlendirilmesi veya dönüştürülmesi sonucu ortaya çıkan ekonomik kazançların devletin mülkiyetine geçmesine müsadere adı verilir (md. 54, 55). Müsadere için suçta kullanılan eşyanın iyi niyetli üçüncü kişilere ait olmaması gerekir. Kazanç müsaderesi ceza kanunumuzda ilk defa düzenlendi. Böylece örneğin, mafyanın faaliyetleri sonucu elde edilen kazanç, bu kazançla elde edilen şeyler devletin mülkiyetine geçebilir

Kimler sınır dışı edilebilir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki, suç işlese de vatandaş sınır dışı edilemez.
Sınır dışı etme tedbiri ancak suç işleyen yabancılar hakkında uygulanabilir. Bunun için de yabancının işlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına mahkûm edilmesi gerekir.

Kanunun ilk şeklinde mahkeme tarafından yabancının, cezanın infazından sonra derhal sınır dışı edilmesine ilişkin hüküm verileceği açıklanmıştı. Buna karşılık, 31 Mart'ta yapılan değişiklikle sınır dışı edilme konusunda yetki İçişleri Bakanlığı'na verilmiştir (md. 59).

Güvenlik tedbirleri nelerdir?

Suç işleyen kimseye güvenlik tedbirleri de uygulanabilir. Bunlardan önemlileri şunlardır:

1. Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma
   
2. Müsadere,
   
3. Tekerrür ve özel tehlikeli suçlulara yönelik tedbirler,
   
4. ve sınır dışı edilme.

Adli para cezalarında kanunun getirdiği yenilik nedir?

Öncelikle mahkemeler tarafından bir suç sebebiyle hükmedilen para cezalarını, idari para cezalarından (örneğin trafik polisinin yazdığı ceza gibi) ayırmak için, para cezalarına adli para cezası adı verilmiştir. Eski kanunumuza para cezaları sistemi konusunda yöneltilen en büyük eleştiri, enflasyonla beraber para cezaları miktarlarının erimesi ve bunun önüne geçmek için memur maaş katsayısı vs. gibi ölçütlerle cezaların yükseltilmesi idi.

'Gün para cezası' sistemi

Yeni kanunumuz birçok yabancı ülkede başarıyla uygulanan 'gün para cezası sistemi'ni benimsemiştir (md. 52). Buna göre kanunda para cezalarının miktarı belirtilmemiş, sadece günü belirtilmiştir. Örneğin, dolandırıcılık suçunun cezası hapis cezasının yanı sıra 5 bin güne kadar adli para cezasıdır (md. 157). Hâkim 5 bin güne kadar adli para cezasından, beş günden az olmamak kaydıyla bir günü belirleyecektir. Örneğin, 100 gün adli para cezasına karar verecektir. Ondan sonra failin ekonomik durumu önem kazanacaktır.

Hâkim her gün için belirli bir miktar belirleyecektir. Bu miktar 20 ile 100 lira arasında bir miktar olacaktır.

Örneğin hâkim günlüğü 50 lira olarak belirlemiş olsun. Bu durumda, 100 gün x 50 lira= 5 bin lira. Böylece adli para cezasının toplam miktarı 5 bin lira olacaktır.. O takdirde hakim 100 günü belirledikten sonra, maddi durumu iyi olduğu için günlüğü örneğin 95 lira olarak belirleyebilecektir. Bu durumda 100 gün x 95 lira= 9 bin 500 lira. Böylece adli para cezalarının caydırıcı olması sağlanacak, adil bir cezaya hükmedilebilecektir. Kişinin maddi ve şahsi durumuna göre cezanın miktarı yükselebilecek, dolayısıyla ekonomik yönden zayıf bir kimse için daha düşük; buna karşılık kuvvetli bir kimse için daha yüksek bir para cezasına hükmedilebilecektir.
Ancak ülkemizde kayıt dışı ekonominin boyutları ve herkesin gerçek gelirinin saptanmasının güçlüğü dolayısıyla böyle bir yola gidilmiştir.

 GECE EVDE ARAMA OLMAZ

Suçüstü durumunda, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ve firar eden mahkûm veya tutuklunun tekrar yakalanmasını sağlamak amacının dışında geceleyin evinizde arama yapılamaz. Güvenlik güçleri hakim kararında gecen sucun dışında delil arayamaz.

ÜST ARAMASI KOLAY DEĞİL

Üst araması için makul şüphenin oluşması gerekir. Kolluk kuvvetleri şüphe durumunda kimlik tespiti yapabilir. Bayanın üst aramasını erkek, erkeğin üst aramasını bayan polis yapamaz. Hukuka aykırı olarak bir kimsenin üstünü veya eşyasını arayan kamu görevlisine üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.

KİMLİK SORMAK EN TABİİ HAKKINIZ

Sokakta, evde, işyerinde ya da statta polis veya jandarma tarafından herhangi bir isleme tabi tutulacaksanız mutlaka önce kimlik sorun. Karşınızdaki kişinin kolluk kuvveti olduğuna kanaat getirmeden kendinizi aratmayın, kişisel belgelerinizi teslim etmeyin.

POLİS BELGE SORAR FIRÇA ATAMAZ

Trafik polislerinin bir plan doğrultusunda sürücü belgesi ile aracınıza ilişkin belgeleri kontrol etme hakkı vardır. Bunu yaparken karşılıklı saygı ihmal edilmemeli. Sürücü uygun bir şekilde belgelerini takdim eder. Polis ise ceza yazacaksa dahi kaba davranamaz.

AŞAĞIDA SİZLER İÇİN HAZIRLADIĞIMIZ TEMEL HAKLARINIZA VE HUKUKİ SORUNLARINIZA İLİŞKİN BİLGİLERİ BULABİLİRSİNİZ

Melekler Mekanı - Haklarinizi Biliyor musunuz?

TC 1982 ANAYASASI MADDE 17 göre , "Herkes, yasama, maddi ve manevi varlığım koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz.Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz; kimse insan haysiyeti ile bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz”

Bazı Yasal Haklar ile ilgili Önemli Noktalar :

• Polis suç islenmesini önlemek veya islenmiş suçların faillerini ele geçirmek için kişilerden (KENDININ POLIS OLDUGUNU BELIRLEYEN BELGEYI GOSTERDIKTEN SONRA) kimliğini sorabilir. Bu istem karşısında herkes nüfus cüzdanı, pasaport veya resmi bir belgeyi göstererek kimliğini ispat etmek zorundadır (Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanunu, Madde 17/2,3).
• Kimliğinizle ilgili sorulara doğru cevap vermek zorundasınız. (Turk Ceza Kanunu, Madde 528, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu -CMUK-, Madde 135/1)
• Kimliğini bir belgeyle ya da polisçe taninmiş kişilerin tanıklığıyla ispat edemeyenler ve gösterdikleri belgelerin doğruluğundan şüphe edilenler, aranan kişilerden olup olmadıkları anlaşılıncaya veya gerçek kimlikleri ortaya çıkıncaya kadar 24 saati geçmemek uzere polisçe gözaltına alınabilir. (PVS Kanunu, Madde 17/4)
• Üst aranması kural olarak hâkim kararıyla yapılır; gecikmede sakınca varsa, kanunla yetkili merciin emri gerekir. (Anayasa, Madde 20/2).
• Sucu islediği sırada ya da suçüstü sırasında takip edilen kişinin kaçma ihtimali varsa veya hemen kimliğini tayin etmek mümkün değilse tutuklama karan olmadan dahi o kişi geçici olarak gözaltına alınabilir. (CMUK, Madde 127/1)
• Polisin hakli yakalamalarda dahi kişiyi bağlama, zincire vurma gibi haklan yoktur, ancak çok özel durumlarda yakalanan kişinin kaçması, saldırıda bulunmasının önlenmesi için böyle bir tedbire başvurulur. "Alınan tedbirin orantılı olması" gerekir. (PVS Kanunu, Madde 13).
• Gereğinden fazla sert tedbir alan polis ya da polisler hakkında, kişiye karsı görevi kötüye kullanmaktan dolayı davacı olma hakki vardır. (Türk Ceza Kanunu, Madde 228)
• Gözaltına alınma durumunda kişi 24 saat içinde en yakin sulh hâkiminin önüne çıkarılmalıdır. (CMUK, Madde 128/1). Uç ya da daha çok kişinin islediği toplu suçlarda bu sure, savcının yazılı emriyle dört güne kadar uzatılabilir. Soruşturma bu surede sonuçlandırılmazsa savcılığın talebi ve hâkimin kararıyla bu sure yedi güne kadar uzatılabilir.
• Polis, kimlik tespitinden sonra kişiye isnat edilen sucu anlatır. (CMUK, Madde 135/2). Aksi takdirde bu bir tazminat davası konusu olabilir. (466 Sayılı Kanun Dışı Yakalanan veya Tutuklanan Kimselere Tazminat Verilmesi Hakkında Kanun, Madde 1/2)
  Yakalanan kişinin durumu soruşturmanın kapsam ve konusunun açığa çıkmasının sakıncalarının gerektirdiği kesin zorunluluk dışında yakınlarına derhal bildirilir. (Anayasa, Madde 19/6)
• Polis, isnat edilen sucu anlattıktan sonra avukat tayin hakki olduğunu, tayin edemeyecekse baro tarafından tayin edilecek bir avukat isteyebilecek ini, isterse avukatın sorguda veya ifadede hazır bulunabilecek ini yakalanana bildirmek zorundadır (CMUK, Madde 135/3).
• Tutuklama kararını sadece hâkim verebilir.(Anayasa Madde 19/3; Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, ide 106/1)
• Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılamaz (Anayasa, Madde 4).
• Tutuklanan kişilerin makul sure içinde yargılanmayı ve soruşturma veya kovuşturma sırasında serbest bırakılmayı isteme haklan vardır. (Anayasa, Madde 19/8)

POLISTEKI HAKLARINIZ

Kanunlar çerçevesinde, aşağıdaki belirtilen haklarınız bulunmaktadır.

1. İsnat edilen suç hakkında açıklamada bulunmama, yani susma hakkına sahipsiniz.

2. Yakalandığınızı ve/veya göz altına alındığınızı yakınlarınıza haber verme hakkına sahipsiniz. Soruşturma konusunun açığa çıkması bakımından kesin bir mahsur doğurmayacaksa haber vereceğiniz yakınınıza veya Büyükelçiliğinize / Konsoloslu- ğunuza durum derhal bildirilecektir.

3. Aleyhinize var olan şüpheleri ortadan kaldırmak için lehinize olan hususları öne sürebilirsiniz.

4. Avukatı tayin hakkiniz vardır. Avukatı tayin edebilecek durumunuz yoksa, baro tarafından tayin edilecek bir avukatın hukuki yardımından yararlanabilirsiniz. Avukat ile görüşme ve konuşma hakkiniz vardır. Avukatınız, ifade alma esnasinda hazir bulunabilir

Yakalamaya ve gözaltı suresinin uzatılmasına karsı hâkime itiraz

KANUNLARIN VERMIS OLDUGU DİĞER HAKLARI BILIYOR MUSUNUZ?

Tutuklama Kanunlarla belirlenen usul ve esaslar doğrultusunda; tutuklama sebebinin en kısa zamanda tarafınıza bildirilmesi, haklarınızın neler olduğunun hatırlatılması ve tutuklandığınızın yakınlarınıza bildirilmesi zorunludur. Yakalanarak özgürlüğü fiilen kısıtlanan kişinin gözaltı suresi, bu kişinin yakalanması ile birlikte baslar. Bir veya iki kişi tarafından islenen suçlarda yakalanan kişi serbest bırakılmazsa en yakin hâkime gönderilmesi için gerekli sure hariç en geç 24 saat içinde hâkim önüne çıkartılır. Suç Devlet Güvenlik Mahkemesinin görev alanına giriyorsa bu sure 48 saattir.

Tutuklanmanız veya yakalanmanızda kanuna uygun olmayan bir unsurun varlığında hemen serbest bırakılmanızı sağlamak amacıyla yetkili bir yargı merciine başvurma hakkına sahipsiniz.

Konut Dokunulmazlığı:

Kanunun açıkça gösterdiği hallerde usulüne Gore verilen hakim kararı olmadıkça, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ise Cumhuriyet Savcıları ve onun yardımcıları sıfatıyla emirlerini yerine getirmeye memur olan Güvenlik Güçleri dışında hiç kimse konutunuza giremez, arama yapamaz ve buralardaki eşyalarınıza el koyamaz.

Geçersiz İfade:

Herhangi bir nedenle alınan ifadenin özgür iradenizle alinmiş ve ayni doğrultuda kayıtlara geçirilmiş olması zorunludur. İradenizi baskı altına alma, kotu davranma, işkence, zorla ilaç verme, yorma, aldatma, bedensel cebir ve şiddette bulunma, araçlar vasıtasıyla cebir ve şiddet uygulama gibi iradeyi bozan, istenmeyenleri söylemek zorunda bıraktırılan bedeni veya ruhi zorlama ile kanunlara aykırı herhangi bir eylem yapılamaz.

Kanuna aykırı menfaat vaat edilemez. Bu tur yasak yöntemlerle elde edilen ifadeleriniz rızanız olsa da delil olarak değerlendirilemez.

Susma Hakki Zabıta amir ve memurları ile Cumhuriyet Savcısı tarafından ifade alınma ve hakim tarafından sorguya çekilmede; ne ile suçlandığınız açıkça belirtilmesi, isnat edilen suçlamayla ilgili olarak açıklamada bulunmamızın (yani susmanızın) kanuni haklarınızdan olduğunun hatırlatılması da zorunludur.
Sanık Olabilirsiniz: Sanık olarak ifadenizin alınmak istemesi durumunda ne ile suçlandığınızın bildirilmesinin gerektiğini, avukat tayin etme hakkinizin bulunduğunu, avukat tayin edebilecek durumunuzun olmaması durumunda karşılık baro tarafından tayin edilecek bir avukat isteyebileceğinizi,biliyor musunuz?

Tanık Olabilirsiniz: Şahit olarak ve usulüne uygun bir şekilde mahkemeye çağırılmanıza rağmen mazeret bildirmeden gelmemeniz durumunda zorla getirileceğinizi, gelmemenizden dolayı doğan masrafların ödettirilmesi ile birlikte hafif para cezasına da çarptırılacağınızı biliyor musunuz?